Karışımların Ayrılması Özet

KONU: Karışımların Ayrılması

Karışımlar fiziksel yollarla meydana gelmektedir. Bu nedenle fiziksel yollarla birbirinden ayrılırlar.

A- Karışımların Ayrılma Yöntemleri

1. Buharlaştırma Yöntemi

Katı-sıvı karışımları ayırmak için kullanılan bir yöntemdir.
Karışım ısıtılarak içerisindeki sıvı buharlaştırılır.
Karışım içindeki katı madde çökerek ayrışmış olur.

Örnekler
Deniz suyundan tuz elde edilmesinde,
Sütün buharlaştırılarak, süt tozu elde edilmesinde,
Şeker üretilmesinde,
Pestil, salça, reçel, marmelat yapımında buharlaştırma yöntemi kullanılır.

2. Damıtma ile Ayırma

petrolun damıtılması

Sıvı-sıvı karışımların ayrılmasında kullanılan bir yöntemdir.
Sıvıların kaynama noktaları farkı ile  birbirinden ayrılır.
Kaynama noktası düşük olan sıvı önce kaynayarak sıvıdan ayrılacaktır.
Başka bir kapta buhar yoğunlaştırılarak toplanır.
Bu sayede sıvılar birbirinden ayrılmış olur.

Örnekler
Su ve alkol karışımının ayrılmasında
Rafineride petrol damıtılarak bezin, motorin elde edilmesinde kullanılır.

Ayrımsal damıtma ile ayırma

3. Yoğunluk farkı ile ayırma

Yoğunlukları farklı ve birbirine karışmayan sıvı-sıvı karışımların ayrılmasında kullanılır.
Su-yağ karışımı ayırma hunisine alınır, suyun aşağıya çökmesi beklenir.
Su musluktan akıtılır, bu şekilde su yağdan ayrılmış olur.

Ayırma hunisi

Örnekler
Yağ-su
Su-benzin

4. Mıknatısla Ayırma

Mıknatıs demir, nikel, kobalt elementlerini ve bunlardan yapılan maddeleri çekmektedir.
Karışım içerisinde demir, nikel ve kobalt varsa mıknatısla ayırım sağlanabilir.

Örnek
Kum içerisinde demir tozları mıknatısla ayrılabilir.

5. Özkütle Farkı ile Ayırma (Yüzdürme Yöntemi)

Farklı yoğunluktaki iki maddenin ayrılmasında kullanılır.

Örnek
Kum ile talaş karışımını ayırmak için su içerisine atarız.
Talaş suda yüzerken, kum suda batacaktır.

6. Elektriklenme ile Ayırma

Sürtünme ile elektrik yükü kazanan plastik, cam gibi maddeler bazı maddeleri çekerler.

Örnek 
Elektrik yüklü cam çubuk tuz karabiber karışımından karabiberleri çeker.
Bu şekilde şeker-kükürt karışımından da kükürt ayrılabilir.

7. Erime Noktası Farkı ile Ayırma

Erime noktaları farklı olan iki katı karışım birbirinden bu şekilde ayrılabilir.

Örnek
Çinko ve kalay karışımı

8. Tanecik Boyutu Farkı ile Ayırma

Tanecikleri farklı olan maddeler bu şekilde ayrılabilir.
Buna eleme yöntemi de denilmektedir.

Örnek
Kum ile çakıl elenerek ayrılabilir.

9. Çözünürlük Farkı ile Ayırma

İki katının ayrılmasından çözünürlüklerinden yaralanılarak ayırma yapılabilir.
Bu katılardan birisi sıvıda çözünmesi diğerinin ise çözünmemesi gerekmektedir.

Örnek 
Demir tozu – tuz karışımını su içerisine attığımızda tuz çözünürken demir tozu çözünmez. Karışım süzüldüğünde demir tozu süzgeçte kalacaktır.